พระอภัยมณี ตอน หนีนางผีเสื้อสมุทร
พระอภัยมณี ตอน หนีนางผีเสื้อสมุทร
ขอบคุณเครดิต วีดีโอการ์ตูน พระอภัยมณี ตอนหนีนางผีเสื้อสมุทร ของคุณ นวรัตน์ นาคะกุล
มาตรฐาน/ตัวชี้วัด
มาตรฐานการเรียนรู้ /ตัวชี้วัด/ผลการเรียนรู้
ท 5.1 เข้าใจและแสดงความคิดเห็น วิจารณ์วรรณคดีและวรรณกรรมไทยอย่างเห็นคุณค่าและนำมาประยุกต์ใช้ในชีวิตจริง
ตัวชี้วัด
ท 5.1 ม.3/1 สรุปเนื้อหาวรรณคดี วรรณกรรม และ
วรรณกรรมท้องถิ่นในระดับที่ยากยิ่งขึ้น
ท 5.1 ม.3/2 วิเคราะห์วิถีไทยและคุณค่าจากวรรณคดีและวรรณกรรมที่อ่าน
ท 5.1 ม.3/3 สรุปความรู้และข้อคิดเห็นจาก
การอ่านเพื่อนำไปประยุกต์ในชีวิตจริง
ท 5.1 ม.3/4 ท่องจำและบอกบทอาขยานตามที่กำหนด และบทร้อยกรองที่มีคุณค่าตามความสนใจและนำไปใช้อ้างอิง
แนวคิด
นิทานคำกลอนเรื่องพระอภัยมณีเป็นผลงานเรื่องเอกของสุนทรภู่ แต่งเป็นกลอนสุภาพจำนวน 12,706 บท มีเนื้อหาสนุกสนาน สำนวนกลอนไพเราะงดงาม แสดงแนวคิดสำคัญของเรื่องได้อย่างชัดเจน มีการเลือกสรรคำเหมาะแก่ตัวละครทำให้เห็นลักษณะนิสัยของตัวละครอย่างเด่นชัด และเลือกใช้คำง่ายเพื่อสื่อภาพและอารมณ์ของตัวละครเป็นอย่างดี
ลักษณะคำประพันธ์
ลักษณะบังคับของกลอนแปด
บทหนึ่งมี 4 วรรค หรือ 2 บท บาทที่ 1 เรียกบาทเอก บาทที่ 2 เรียกบาทโท วรรคหนึ่งมี 8 คำ
สัมผัสบังคับมี 3 ตำแหน่ง
คำสุดท้ายของวรรคที่ 1 ส่งสัมผัสไปยังคำที่ 3 หรือ 5 ของวรรคที่ 2
คำสุดท้ายของวรรคที่ 2 ส่งไปสัมผัสยังคำสุดท้ายของวรรคที่ 3
คำสุดท้ายของวรรคที่ 3 ส่งสัมผัสไปยังคำที่ 3 หรือ 5 ของวรรคที่ 4
ขอบคุณข้อมูลอ้างอิง จากหนังสือเรียนภาษาไทย 3 เล่ม 1 บริษัทสำนักงานพิมพ์เอมพันธ์
ประวัติผู้แต่ง
พระสุนทรโวหาร นามเดิม ภู่ หรือที่เรียกกันทั่วไปว่า สุนทรภู่ (26 มิถุนายน พ.ศ. 2329 - พ.ศ. 2398) เป็นอาลักษณ์ชาวไทยที่มีชื่อเสียงเชิงกวี ได้รับยกย่องเป็น เชกสเปียร์แห่งประเทศไทย เกิดหลังจากตั้งกรุงรัตนโกสินทร์ได้ 4 ปี และได้เข้ารับราชการเป็นอาลักษณ์ราชสำนักในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย
เมื่อสิ้นรัชกาลได้ออกบวชเป็นเวลาร่วม 20 ปี ก่อนจะกลับเข้ารับราชการอีกครั้งในปลายรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว โดยเป็นอาลักษณ์ในสมเด็จเจ้าฟ้าจุฑามณี กรมขุนอิศเรศรังสรรค์ ในสมัยรัชกาลที่ 4 ได้เลื่อนตำแหน่งเป็น พระสุนทรโวหาร เจ้ากรมอาลักษณ์ฝ่ายพระราชวังบวร ซึ่งเป็นตำแหน่งราชการสุดท้ายก่อนสิ้นชีวิต
สุนทรภู่เป็นกวีที่มีความชำนาญทางด้านกลอน ได้สร้างขนบการประพันธ์กลอนนิทานและกลอนนิราศขึ้นใหม่จนกลายเป็นที่นิยมอย่างกว้างขวางสืบเนื่องมาจนกระทั่งถึงปัจจุบัน ผลงานที่มีชื่อเสียงของสุนทรภู่มีมากมายหลายเรื่อง เช่น นิราศภูเขาทอง นิราศสุพรรณ เพลงยาวถวายโอวาท กาพย์พระไชยสุริยา และ พระอภัยมณี เป็นต้น
โดยเฉพาะเรื่อง พระอภัยมณี ได้รับยกย่องจากวรรณคดีสโมสรว่าเป็นยอดของวรรณคดีประเภทกลอนนิทาน และเป็นผลงานที่แสดงถึงทักษะ ความรู้ และทัศนะของสุนทรภู่อย่างมากที่สุด งานประพันธ์หลายชิ้นของสุนทรภู่ได้รับเลือกให้เป็นส่วนหนึ่งในหลักสูตรการเรียนการสอนนับแต่อดีตมาจนถึงปัจจุบัน เช่น กาพย์พระไชยสุริยา นิราศพระบาท และอีกหลายๆ เรื่อง
ปี พ.ศ. 2529 ในโอกาสครบรอบ 200 ปีชาตกาล สุนทรภู่ได้รับยกย่องจากองค์การยูเนสโกให้เป็นบุคคลสำคัญของโลกด้านงานวรรณกรรม ผลงานของสุนทรภู่ยังเป็นที่นิยมในสังคมไทยอย่างต่อเนื่องตลอดมาไม่ขาดสาย และมีการนำไปดัดแปลงเป็นสื่อต่างๆ เช่น หนังสือการ์ตูน ภาพยนตร์ เพลง รวมถึงละคร มีการก่อสร้างอนุสาวรีย์สุนทรภู่ไว้ที่ตำบลกร่ำ อำเภอแกลง จังหวัดระยอง บ้านเกิดของบิดาของสุนทรภู่ และเป็นที่กำเนิดผลงานนิราศเรื่องแรกของท่านคือ นิราศเมืองแกลง นอกจากนี้ยังมีอนุสาวรีย์แห่งอื่นๆ อีก เช่น ที่วัดศรีสุดาราม ที่จังหวัดเพชรบุรี และจังหวัดนครปฐม
แนะนำตัวละคร
ขอบคุณเครดิตภาพอ้างอิง จากใบงานภาษาไทยมัธยม
เรื่องย่อ
พระอภัยมณีอยู่กับนางผีเสื้อสมุทรจนมีบุตรชาย คือ สินสมุทร พระอภัยมณีเลี้ยงดูสินสมุทรจนอายุ 8 ขวบ วันหนึ่งสินสมุทรเปิดปากถ้ำออกไปเล่นน้ำและจับเงือกได้ แต่ไม่รู้ตัวอะไรจึงนำไปให้พระอภัยมณีดู พระอภัยมณีเล่าให้สินสมุทรรู้ว่า แม่เป็นผีเสื้อสมุทรและจับพระอภัยมณีมาขัง 8 ปีแล้ว เงือกขอให้พระอภัยมณีช่วยชีวิตและยินดี ตอบแทน พระอภัยมณีจึงคิดให้เงือกพาหนี เงือกยินดีพาพระอภัยมณีหนีไปอยู่กับพระโยคีที่เกาะแก้วพิสดาร แต่ัระยะทางไกลมากใช้เวลา 7 วัน พระอภัยมณีต้องหาทางให้นางผีเสื้อสมุทรไปค้างป่า 3 วัน
คืนนั้น นางผีเสื้อสมุทรฝันเป็นลางบอกเหตุ พระอภัยมณีทำนายว่า เป็นฝันร้ายต้องสะเดาะเคราะห์ด้วยการอยู่คนเดียวและอดข้าว 3 วัน นางผีเสื้อสมุทรทำตาม พระอภัยมณีจึงหนีนางผีเสื้อสมุทรได้ครบ 3 วัน นางผีเสื้อสมุทรกลับไปเห็นปากถ้ำเปิดอยู่ ไม่พบใคร ไม่เห็นปี่ของพระอภัยมณี จึงรู้แน่ว่า พระอภัยมณีและสินสมุทรหนีไปแล้ว นางผีเสื้อจึงเรียกบริวารของตนมาถามว่าพระอภัยมณีไปทางทิศไหน และออกติดตามทันที
นางผีเสื้อสมุทรตามพระอภัยมณีมาใกล้ถึงแลั้ว สินสมุทรอาสาล่อนางผีเสื้อสมุทรเพื่อถ่วงเวลา เมื่อเห็นรูปร่างของนางผีเสื้อสมุทรก็นึกสงสารพ่อ จึงขอให้แม่ปล่อยพ่อและตนไปเยี่ยมญาติ 1 ปี แล้วจะกลับมา นางผีเสื้อสมุทรไม่ยอม และโกรธสินสมุทรจนคิดจะฆ่า สินสมุทรจึงหลบหนีไป นางผีเสื้อสมุทรค้นหาจนค่ำจึงรู้ว่าถูกหลอกอีกก็ยิ่งโกรธ เงือกสองผัวเมียยอมสละชีวิตเพื่อช่วยหลอกล่อนางผีเสื้อสมุทรไปอีกทางและถูกฆ่า
ฝ่ายพระอภัยมณี สินสมุทร และนางเงือกหนีมาถึงเกาะแก้วพิสดาร โดยมีโยคีและเหล่าบริวารมารอรับ นางผีเสื้อสมุทรขึ้นมาบนเกาะไม่ได้ เพราะโยคีลงมนต์ไว้ นางผีเสื้อสมุทรจึงอ้อนวอนขอให้พระอภัยมณีกลับไปอยู่กับตน แต่พระอภัยมณีไม่ยอม สินสมุทรก็กลัวนางผีเสื้อสมุทร โยคีจึงให้โอวาทนางผีเสื้อสมุทรแต่นางกลับโกรธ และด่าทอโยคีและนางเงือก โยคีจึงไล่นางผีเสื้อสมุทรและเสกทรายใส่นางจนต้องหนีไป
วีดีโอประวัติความเป็นมาและเรื่องย่อพระอภัยมณี
ประเมินคุณค่าความรู้เรื่องพระอภัยมณี ตอนหนีนางผีเสื้อสมทุร
ข้อคิดที่ได้จากเรื่อง
1. ความรักควรมีสติ ไม่ควรใช้ความหลงเพราะจะทำให้รักนั้นย้อนกลับมาทำร้ายเช่นเดียวกับนางผีเสื้อสมุทร
2. เด็กต้องมีความเคารพผู้ใหญ่ ดังจะเห็นได้จากการที่พระอภัยมณีสอนให้สินสมุทรขอขมาเงือกชราก่อนจะพาขึ้นบ่าหนีไป
3. คนเราควรรู้จักปล่อยวาง ไม่ยึดติดกับสิ่งต่าง ๆ มากเกินไป
การท่องบทอาขยาน พระอภัยมณี
ขอบคุณข้อมูลอ้างอิง จาก หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐาน ภาษาไทย 3 เล่ม 2 บริษัทสำนักพิมพ์เอมพันธ์ จำกัด
กลุ่มสาระภาษาไทย ตาหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐานพุทธศักราช 2551